به گزارش پرتونیوز؛ در سال‌های اخیر، صنعت برق به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه زیرساخت‌های کشور شناخته شده است و با توجه به منابع غنی انرژی کشور به‌ویژه در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، ظرفیت بالایی برای توسعه تولید برق وجود دارد. در این راستا، یکی از مسائل کلیدی که همواره مطرح بوده، ایجاد موانع قانونی و اجرایی برای توسعه صنعت برق، به‌ویژه نیروگاه‌های تجدیدپذیر است.

قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق که اخیراً توسط مسئولان ابلاغ شده، تلاش دارد تا موانع موجود را برطرف کرده و زمینه‌های لازم را برای گسترش استفاده از منابع تجدیدپذیر فراهم کند. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در این قانون مدنظر قرار گرفته، تسهیل اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری برق کشور است. در این گزارش، به بررسی تأثیرات این اقدام بر توسعه صنعت برق، افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و ظرفیت‌های شبکه برق سراسری خواهیم پرداخت.

جزئیات قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق

براساس ابلاغ وزارت نیرو؛ شرکت توانیر موظف است گزارش طرح‌های اتصال به شبکه نیروگاه‌های تجدید پذیر را ظرف مدت دو هفته کاری بررسی و ضمن تایید یا ارائه نقطه نظرات اصلاحی مجوز اتصال به شبکه برای نیروگاه‌های دارای موافقت اصولی را صادر کند و در صورت عدم تعیین تکلیف مجوز اتصال به شبکه توسط توانیر این موضوع در کارگروه ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق مطرح می‌شود.

همچنین در صورت اتصال نیروگاه تجدیدپذیر به شبکه سراسری تحویل برق تولیدی آن در نقاط مصرف صنایع تحت مالکیت نیروگاه به صورت برق هموار (میزان توان ثابت روزانه تحویلی به مشترک در بازه‌های زمانی ۱۲ ساعته از ۷ صبح تا ۷ بعدازظهر یا ۲۴ ساعت است) مجاز خواهد بود. شرکت توانیر نیز موظف است از طریق شرکت‌های زیر مجموعه خود با دریافت هزینه ترانزیت براساس قوانین و مقررات موجود نسبت به انجام تمامی تمهیدات لازم برای تحویل برق هموار در نقطه مصرف بر اساس میزان تولید نیروگاه اقدام کند.

افزون براین صنایع در صورت احداث و بهره‌برداری نیروگاه تجدیدپذیر تا اوج بار سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۰۶، مشمول مصارف صنایع تحت مالکیت نیروگاه علاوه بر تحویل برق هموار به میزان برق هموار با اعمال ضرایب تشویقی تعیین شده از شمول مدیریت مصرف در ایام ناترازی تولید و مصرف معاف خواهند شد. براین اساس، در صورت تحویل برق هموار در بازه زمانی ۲۴ ساعت، صنایع مشمول مجازند برق هموار مازاد بر مصرف خود را در قالب قرارداد دوجانبه یا از طریق بورس انرژی به سایر صنایع متقاضی به فروش برساند، در این حالت سایر صنایع متقاضی صرفاً به میزان ظرفیت خریداری شده معاف از برنامه‌های مدیریت بار بوده و مشمول ضریب تشویقی این بند نمی‌شوند.

گفتنی‌ست که در صورت احداث و بهره‌برداری نیروگاه بعد از اوج بار سال ۱۴۰۶ توسط صنایع مشمول، مصارف صنایع تحت مالکیت نیروگاه منطبق با بازه‌های زمانی ۱۲ و ۲۴ ساعت متناسباً به میزان ۱.۲ و ۱.۳ برابر برق هموار از شمول مدیریت بار در ایام ناترازی تولید مصرف معاف هستند. مطلوب است تا عنوان بداریم که نظارت بر حسن اجرای این مصوبه و تدوین ابلاغ دستورالعمل‌ها روش‌های اجرایی مربوطه در حوزه نیروگاه تجدیدپذیر برعهده ساتبا خواهد بود.

برمبنای ابلاغیه وزارت نیرو به طورکل می‌توان بیان داشت که قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق در راستای تحقق اهداف کلان انرژی کشور، شامل اقداماتی نظیر رفع محدودیت‌های قانونی برای نصب و راه‌اندازی نیروگاه‌های برق، تسهیل فرآیند صدور مجوزهای لازم، حمایت از سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تجدیدپذیر، و اصلاحات در ساختار تعرفه‌های انرژی است. یکی از مهم‌ترین نکات این قانون، تاکید بر رفع موانع متعددی است که مانع از اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری برق کشور بوده است.

اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری

اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه برق سراسری نیز یکی از اقدامات کلیدی در راستای تحقق این قانون است. این اتصال موجب خواهد شد که برق تولیدشده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و آبی به‌صورت مستقیم وارد شبکه ملی شود. در این راستا کارشناسان و فعالان انرژی بیان می‌دارند که اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری برق نه‌تنها موجب افزایش ظرفیت تولید برق در کشور می‌شود، بلکه با بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی، می‌توانیم به سمت توسعه پایدار و کاهش وابستگی به منابع فسیلی حرکت کنیم.

دراین خصوص عباس علی آبادی، روز  چهارشنبه در آیین آغاز عملیات اجرایی و افتتاح پروژه‌های ملی صنعت آب و برق همزمان با ایام الله دهه فجر که با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور در ساختمان ستادی وزارت نیرو برگزار شد به تشریحق برنامه وزارت نیرو برای رونق سرمایه گذاری در صنعت آب و برق پرداخت و بیان کرد: در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر نیز اقدامات مهمی انجام شده و تاکنون ۳۲۳ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به بهره‌برداری رسیده است، همچنین عملیات احداث ۶۶۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر نیز امروز با دستور رئیس جمهور آغاز شد.وی همچنین ضمن ارائه گزارشی از عملکرد دولت چهاردهم در حوزه صنعت برق، به اقدامات مهمی که تاکنون انجام شده است، اشاره کرد و اظهار داشت: در دولت چهاردهم، ۱۴۱۵ مگاوات نیروگاه حرارتی به بهره‌برداری رسیده است و علاوه بر این، تعمیرات اساسی ۵۸هزارو ۱۲ مگاوات نیروگاه حرارتی آغاز شده و تاکنون نیز تعمیرات ۴۷هزارو ۵۳ مگاوات از آنها به پایان رسیده است.

همچنین، تعمیرات ۱۰هزارو ۶۹۶ مگاوات نیروگاه برق‌آبی آغاز و ۴۷هزارو ۵۳ مگاوات از آنها به اتمام رسیده است.علی آبادی در ادامه سخنان خود توسعه اتصالات فراسرزمینی را مورد اشاره قرار داد و گفت: در حال حاضر شبکه برق ایران به کشور‌های ترکمستان، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و عراق متصل است و به دستور شخص آقای رئیس جمهور اقدامات لازم برای اتصال به شبکه برق کشور‌های جنوب خلیج فارس آغاز شده است به طوری که موضوع اتصال به قطر نهایی و مطالعات آن انجام و تکمیل شده است؛ این اقدام بسیار مهمی بوده چرا که با منافع بسیار زیادی برای کشور و نیز منطقه همراه خواهد بود.

تأثیرات مثبت این روند بر صنعت برق کشور

• افزایش ظرفیت تولید برق پایدار: با توجه به ظرفیت‌های فراوان کشور در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، اتصال نیروگاه‌های خورشیدی و بادی به شبکه سراسری باعث افزایش ظرفیت تولید برق پایدار خواهد شد. این اقدام می‌تواند به کاهش وابستگی به نیروگاه‌های فسیلی و افزایش سهم منابع تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور کمک کند.
• کاهش هزینه‌های تولید برق: استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به دلیل هزینه‌های پایین‌تر در مقایسه با سوخت‌های فسیلی، می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید برق و در نهایت کاهش قیمت برق مصرفی برای مشترکان منجر شود.
• توسعه زیرساخت‌های انرژی پاک: اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری، موجب توسعه زیرساخت‌های انرژی پاک و ایجاد زیرساخت‌های فناوری‌های نوین در صنعت برق کشور خواهد شد. این مسئله نه‌تنها به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند، بلکه ایران را به سمت اقتصاد سبز و پایدار سوق می‌دهد.
• افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی: با توجه به مشوق‌های ارائه‌شده توسط دولت، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به سمت پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر جذب خواهند شد. این امر می‌تواند به انتقال فناوری‌های نوین در زمینه انرژی و ایجاد اشتغال در این بخش کمک کند.
• کاهش آلودگی‌های محیط‌زیستی: استفاده بیشتر از منابع تجدیدپذیر انرژی به‌طور مستقیم موجب کاهش آلودگی‌های ناشی از استفاده از سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ و نفت خواهد شد. این مسئله نه‌تنها به بهبود کیفیت هوا کمک می‌کند، بلکه بر حفظ سلامت جامعه نیز تأثیر مثبت خواهد گذاشت.

چالش‌ها و راهکارها

البته این روند با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، ضعف زیرساخت‌های انتقال برق و عدم تناسب ظرفیت شبکه سراسری با حجم تولید برق از منابع تجدیدپذیر است. این مسئله می‌تواند مانع از انتقال بهینه برق تولیدی از نیروگاه‌های تجدیدپذیر به دیگر مناطق کشور شود. علاوه بر این، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین برای توسعه زیرساخت‌های لازم برای انتقال برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری، چالشی دیگر است. برای حل این مشکلات، نیاز به همکاری بیشتر بخش دولتی و خصوصی و توسعه فناوری‌های جدید در زمینه ذخیره‌سازی و انتقال برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری است.

سخن پایانی

ابلاغ روش اجرایی قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق و تسهیل اتصال نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری، گام مهمی در راستای کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی و گسترش استفاده از منابع انرژی پاک است. این تغییرات نه‌تنها موجب بهبود تولید برق در کشور خواهد شد، بلکه به‌عنوان یک محرک برای جذب سرمایه‌گذاری و فناوری‌های نوین در صنعت برق عمل می‌کند.

از آنجا که کشور ما دارای منابع غنی انرژی‌های تجدیدپذیر است، لازم است که دولت با حمایت‌های ویژه و فراهم‌سازی بسترهای قانونی و فنی مناسب، از این ظرفیت‌ها به‌طور کامل بهره‌برداری کند. همچنین، به‌منظور جلوگیری از چالش‌های احتمالی در آینده، توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر باید در اولویت قرار گیرد تا کشور به سمت استفاده گسترده‌تر از انرژی‌های پاک و دستیابی به اهداف توسعه پایدار حرکت کند.